Iinyani malunga neAndean Condor

Facts About Andean Condor







Zama Isixhobo Sethu Sokuphelisa Iingxaki

iphone 7 ivili lokujikeleza kwesikrini esimnyama
I-Andean condor

Iinyani malunga neandan condor

Inkqubo ye- I-Andean Condor (Ixhalanga uGryphus) yi Intaka yaseMzantsi Melika ezo zezika Intsapho entsha yexhalanga uCathartidae , kwaye ukuphela kwelungu eliphilayo lohlobo lweVultur. Nangona amanani encipha kweli lizwe, i-Andean Condor ngenene sisilwanyana sesizwe saseColombia.

Ngaphandle kobukhulu bayo obukhulu, iintsiba ezimangalisayo kunye neempawu zokuziphatha ezinomdla, ababaninzi abantu abazi ngale ntaka intle. Ukuba ungomnye waba bantu ungakhathazeki, uya kuba yingcali yeCondor yaseAndes emva kokufunda iinyani zethu ezingaqhelekanga apha ngezantsi.

1. Oyena Raptor mkhulu ehlabathini

I-Andean Condor ibonisa amaphiko ayo ububanzi. Ityala lemifanekiso: Shutterstock.

Ngamaphiko angaphezu kwemitha ezi-3 (iinyawo ezili-10), i-Andean Condor ithathwa njengeyona iphaphazelayo intaka emhlabeni. Abantu abadala abasele bekhulile banokufikelela kwi-15 kg (33 yeepawundi) kwaye banokuma kweemitha ezi-1.2 ubude. Esi sidalwa simangalisayo sesona Raptor sikhulu kwihlabathi liphela.

2. Ngaba ayizizo iiflaya ezilungileyo

I-Andean Condor ebhabha. Ityala lemifanekiso: Shutterstock.

Ngaphandle kwamaphiko abo amangalisayo, ii-Condes zaseAndes ngamanye amaxesha kunzima ukuba bahlale phezulu xa bebhabha, ngenxa yobunzima babo obukhulu. Kungenxa yoko le nto le ntaka ikhetha indawo ezinomoya, apho ingatyibilika khona ngokungazami kwimisinga yomoya. I-Andean Condors, ngoncedo lwendalo yomama, inokubhabha ukuya kubude obumangalisayo beemitha ezingama-5 500!

3. Yiba nembonakalo eyahlukileyo

I-Condor yamadoda yaseAndean. Ityala lemifanekiso: Shutterstock.

I-Andean Condors zikhangeleka zintle kakhulu, zineentsiba ezimnyama ezimnyama ezigqume imizimba yazo, kunye neentsiba ezimhlophe ezahlukileyo zokubhabha ezifikelela njengeminwe xa isemoyeni. Zombini ezesini zinentloko ye-bald ye-iconic, nangona kunjalo, amadoda makhulu kakhulu kunabafazi, anamehlo atyheli, kunye nomdlalo obambe amehlo amhlophe amhlophe emazantsi entamo. Abafazi kwelinye icala, abanangqushu kwaye banamehlo abomvu.

4. Hlala kwiindawo ezimangalisayo

I-Andean Condor ibhabha ngaphezulu kweNtlango yeAtacama. Ityala lemifanekiso: Shutterstock.

Ngokuchasene namagama abo, ii-Condor zaseAndes azihlali kummandla weNtaba yeAndes eMzantsi Melika. Ezi ntaka zinokufumaneka nakwiindawo ezingaselunxwemeni, zonwabele impepho yaselwandle, kunye neendawo ezithile zasentlango, apho zisebenzisa khona imisinga yomoya oshushu. Amanani e-Andean Condor akhulu kakhulu eArgentina nakwiChile eseMazantsi, nangona kunjalo amanani abo ehla eColombia, e-Ecuador naseVenezuela, nto leyo eyenza ukuba ukubonwa kwentaka kwezi ndawo kunganqabile.

5. Yiba neendlela zokuba ngumzali ezingaqhelekanga

Ikhondor yabantwana. Ityala lemifanekiso: Shutterstock.

I-Andean Condors ivelisa iqanda elinye kuphela kwiminyaka emibini, kwaye ixesha lokufukama lide iintsuku ezingama-54-58. Ngaphezulu koku, uninzi lwee Condor zaseAndes alwakhi indlwana ekhuselekileyo nenokhuselo yeqanda lazo, zilubeka nje kwincam engenanto. Ngezi zizathu, kubathatha bobabini abazali ukuba bayifukamise kwaye bayikhulise kunye intshontsho, bayinike ukhathalelo oluninzi kunye nokuhoya kangangoko. Iikhondorana zabantwana zihlala zishiya abazali kunyaka wesibini wobomi, kwaye zithathe iminyaka eyi-6-8 ukufikelela kubuntu obukhulu.

6. Yenza iqela elikhulu lokucoca

UAndean Condor esitya isidlo sakhe. Ityala lemifanekiso: Shutterstock.

Njengoko i-Andean Condor yintlanzi, unokuqikelela ukuba ubuninzi bokutya kwayo buya kuba yinyama (inyama efile, ebolayo). Ngenxa yoku, ezi ntaka zenza umsebenzi obaluleke kakhulu kwindalo, uhlobo lwabasebenzi bokucoca indalo. I-Andean Condors zikhetha izilwanyana ezikhulu, kwaye ke ecaleni konxweme baya kupolisha nayiphi na itywina elinukayo, intlanzi okanye imizimba yomnenga ehlanjwe elunxwemeni.

7. Phila ixesha elide kunokuba ucinga

I-Andean Condor ekubukeni. Ityala lemifanekiso: Shutterstock.

Ixesha lokuphila lobomi beAndean Condor yiminyaka engama-50 ezalisekileyo. Nangona kunjalo, abanye baye baziwa ukuba bahlala ukuya kuthi ga kuma-75 ekuthinjweni. Obu budala bugqithiswe kuphela ngumzala wakhe wehlabathi elitsha, i ICondor yaseCalifornia , nelinokuphila iminyaka engama-60 endle.

8. Bajongene nokutshabalala

I-Andean Condor kumyezo wezilwanyana. Ityala lemifanekiso: Shutterstock.

Ngamanani anciphayo kwindawo esemantla yendawo yokuhlala, i-Andean Condor ngokuqinisekileyo isengxakini. Le ntaka intle kangaka yabekwa kwi Uluhlu oluBomvu lwe-IUCN lweZinto ezisengozini ngo-1973, kwaye usengozini yokuphela ngokupheleleyo kungekudala. Eyona nto iphambili ekuphelisweni kwayo kukuzingelwa ngabantu abakholelwa ngempazamo ukuba iiCondor zisongela imfuyo yabo. Ezinye izinto zibandakanya ukuphulukana nendawo yokuhlala, kunye netyhefu yokubulala izinambuzane ehambisa ukutya. Nangona kunjalo, ayisiyiyo yonke intshabalalo kunye nesithokothoko kwezi zidalwa zintle, enkosi kwimizamo yokuphinda iphindaphindwe kwimizi yogcino-zilwanyana, i-Andean Condor ekugqibeleni iqala ukubuya.

I-Andean condor ihlala kuyo yonke imimandla yaseAndean, esivumela ukuba sisebenzise indawo yethu yobuchule kwilizwe ngalinye elilungu ukuphuhlisa amanyathelo engingqi. Sisebenza ukuseka isiseko sokuqonda izoyikiso zembali kunye nezona kanye, nokuchonga izithuba kulwazi oluyimfuneko kulondolozo lwayo oluya kuvumela ukubekwa phambili kwamanyathelo ophando akumgangatho ophezulu.

EPeru, ukongeza ekunikezeleni ngenkxaso yezobuchwephe kwi-Ofisi yoMphathiswa wezoLimo kunye noNkcenkceshelo kumanyathelo alo olondolozo, siye sahlalutya idatha ukwenza imephu yokuqala yokusasazwa kwe-condor ePeru naseBolivia, ngokusekwe kuqwalaselo olufakwe kwiLebhu yeYunivesithi yaseCornell yeOrnithology's Iqonga le-eBird kwaye laxelwa kudliwanondlebe olugcinwe ngabasebenzi beWCS.

Le mephu iyakusivumela ukuba sichonge indawo zokuhlala ezihambelana noluntu, izinto ezenziwayo, iziseko zophuhliso, iindawo ezikhuselweyo, kunye neminye imisebenzi yomhlaba, kunye nezoyikiso ezahlukeneyo kunye nabadlali abafuna ukuthathelwa ingqalelo ekudalweni kwesicwangciso sesizwe isenzo sokulondolozwa kwale ntaka intle kangaka.

iinyani malunga neAndean condor

  1. Igama layo ngesiquechua ngu kuntur kwaye iiInca zazikholelwa kwelokuba zazingafi — zazimele UJananpacha , umhlaba ongaphezulu wezulu kunye nekamva.
  2. Umgama phakathi kwamanqaku amaphiko asasazekileyo (~ 3.3 yeemitha) umele amaphiko amakhulu kuyo nayiphi na intaka yasemhlabeni.
  3. I-Andean condor yinxalenye yezikhuselo ezine zelizwe, apho imele amaxabiso ahlukeneyo: iBolivia (ukulandela umda), iChile (amandla), iColombia (inkululeko kunye nocwangco), kunye ne-Ecuador (amandla, ubukhulu kunye ne-valeur).
  4. Le ntaka iyodwa kwaye bobabini abazali bayazalisa iqanda. Amantshontsho ayo ahlala nabazali bayo ukuya kwiminyaka emibini ngaphambi kokujongana nehlabathi lodwa.
  5. Ngamaxesha athile onyaka (ngo-Okthobha ePeru), i-Andean condor ibhabha ukusuka kwiincopho ze-Andes ukuya kunxweme lwePasifiki ukuze itye izidumbu zeengonyama zolwandle kunye neeplascenta ezilahliweyo.
  6. Yenye kuphela yezilwanyana ezinokuqhekeza ulusu oluqinileyo lwe-guanaco ngomlomo wayo wedwa.
  7. I-Andean condors ivuthwe ngokwesondo sele idlulile ebomini (ubuncinci kwiminyaka emi-5, ineengxelo zentshontsho lokuqala kwiminyaka eli-11), kwaye banenkukhu enye kuphela kwiminyaka emi-2-3. Oku kubenza babe sesichengeni sezisongelo ngenxa yokufumana kwakhona.
  8. Bayinxalenye yosapho iCathartidae, ephuma kwigama lesiGrike kathartes kuthetha lowo uzihlambululayo.
  9. I-Andean condors yindawo yokufudumeza, oko kuthetha ukuba bayaphakama kunye nomsinga womoya, ubanceda babone izidumbu eziphakamileyo kwaye behle kuzo ngaphandle kokuchitha amandla amaninzi.
  10. I-Andean condor ibonisa ukungafani kwesondo- oku kuxa izilwanyana zohlobo olufanayo zineendlela ezahlukeneyo zomzimba ngokusekwe kwisini sebhayiloji. I-condor yamadoda i-Andean inekhola emhlophe kunye ne-crest, ngelixa i-Andean femor condor ingenayo.

Iziqulatho